Dat uitgerekend documentairemaker Brett Morgen toegang kreeg tot het privéarchief van David Bowie, is opvallend. Toen hij eerder verzocht Bowie op tour te volgen, kraakte de artiest Morgens documentaire Chicago 10 af, waarop Morgen hem weer van ongezouten repliek diende: ‘Well, to be totally candid, David, I can’t say I’ve appreciated anything you’ve done since ’83.’
Morgen bewees in 2015 met Montage of Heck gelukkig wel raad te weten met enigmatische sterren
Morgen bewees in 2015 met Montage of Heck gelukkig wel raad te weten met enigmatische sterren. In die documentaire schiep hij uit het privéarchief een buitengewoon eerlijk portret van Kurt Cobain. Met dat succes op zak, besloot Morgen het na het overlijden van Bowie opnieuw te proberen bij zijn erfgenamen, en dit keer kreeg hij wel toestemming, en daarmee toegang tot Bowies gigantische archief, als eerste filmmaker ooit. Vijf miljoen documenten, stills, beeldfragmenten en audio-opnames lagen binnen handbereik. Het was zo veel, dat het maken van Moonage Daydream bijna zijn eind betekende: Morgen werkte dag en nacht, joeg het budget er helemaal doorheen, kreeg uiteindelijk een hartaanval en lag een week in coma.
Ironisch genoeg had Morgen geen levenslustiger onderwerp voor zijn documentaire kunnen kiezen. In Moonage Daydream zien en horen we hoe Bowie worstelt met een onophoudelijke vernieuwingsdrang. Geen dag mag verspild worden, elk moment moet er iets nieuws gecreëerd worden. En om nog even terug te komen op Morgens sneer naar Bowie: die bewees zichzelf toch ook in zijn laatste jaren nog te kunnen vernieuwen, tot op het daags voor zijn dood verschenen Blackstar aan toe.
Maar in biografische feitjes is Morgen niet erg geïnteresseerd (daarvoor kan de kijker bijvoorbeeld terecht bij het recente, en erg goede, documentairedrieluik David Bowie: Five Years, Finding Fame en The Last Five Years). Morgen kiest voor een heel andere vorm, en lijkt daarmee Bowies vernieuwingsdrift te hebben geïnternaliseerd. Alsof hij van ‘Sound and Vision’ zijn lijflied maakt, gooit Morgen alle documentaireregels overboord en bombardeert hij de kijker met een caleidoscopische bom van vijftig jaar aan beeld en geluid.
Hij wil het publiek laten zien wat het wil. Hij wil ze steeds nét een stapje voor zijn
David Bowie zegt in de film niet geïnteresseerd te zijn in het maken van wat het publiek wil. Hij wil het publiek laten zien wat het wil. Hij wil ze steeds nét een stapje voor zijn. Dat adagium lijkt ook Morgen te hanteren. Er zit geen lijn in de film, we volgen geen biografische feitjes en leren ook niet hoe Bowies muziek totstandkomt. Morgen toont zich als documentairemaker een begenadigd vj en dj tegelijk: het geluid pauzeert vrijwel nooit, onophoudelijk volgen hits en minder bekend werk elkaar op, en daardoorheen klinken interviews en geluidsfragmenten.
Juist uit die ogenschijnlijk chaotische brij van talloze beeld- en geluidsfragmenten ontstaat een hermetisch kunstwerk, dat meer wil zijn dan de liner notes bij het leven en de muziek van een artiest. In een interview met AV Club licht Morgen toe: ‘[…] With Bowie, his through line is chaos and fragmentation. That’s the story.’ Van die chaos leren we misschien niet zoveel over het leven of de dood van Bowie, noch over zijn muziek, maar Brett Morgen weet met Moonage Daydream wél ‘het gevoel’ David Bowie te vatten. En als volwaardig Bowie-leerling creëert hij met deze film iets volstrekt unieks.
