Björn Andrésen over The Most Beautiful Boy in the World: ‘Ik deed gewoon wat mij gezegd werd’

Door Janniek Sinnige

Documentaire The Most Beautiful Boy in the World opent met de beelden die het leven van de Zweedse acteur Björn Andrésen voorgoed zouden veranderen: video-opnames van de casting voor Luchino Visconti’s film Death in Venice, uit 1970. Andrésen was toen veertien. Visconti reisde stad en land af voor zijn zoektocht naar ‘de mooiste jongen van de wereld’. Toen hij in Stockholm Andrésen zag, wist hij dat hij hem gevonden had.

In The Most Beautiful Boy in the World blikken we vijftig jaar later terug op het leven van Andrésen. Zijn rol in Death in Venice, zo toont de documentaire, vormde het begin van een leven dat getekend zou worden door de gevolgen van zijn jong verworven roem. Al snel wordt pijnlijk duidelijk hoe Andrésen door iedereen compleet wordt gereduceerd tot zijn uiterlijk. We zien de nasleep, en hoe het iconische beeld van de tiener met de blonde lokken de acteur juist een leven vol verdriet bracht. En we zien de Björn van nu, inmiddels 67, met lang grijs haar en een Gandalf-achtig voorkomen.

Aangezien de documentaire Andrésens beroemdheid en de exploitatie die hierop volgde bekritiseert, vraag ik me af hoe het voor hem is om nu opnieuw in de spotlights te staan. Gaat de film echt over hem, of over wat er met hem is gebeurd?

Waar gaat The Most Beautiful Boy in The World over? 

Andrésen: ‘Over mij.’

(korte stilte)

‘De film heeft ook een gesprek op gang gebracht over hoe jonge mensen, met name kinderen, in deze industrie niet alleen geobjectificeerd worden, maar ook echt misbruikt. Voor dat gesprek ben ik dankbaar. Ik vind het moeilijk om naar films te kijken met kinderen die heel goed acteren. Ik vraag me dan altijd af: wat is er met jou gebeurd dat jij dit zo overtuigend speelt? Waar is dit het resultaat van? Dat gevoel krijg ik ook als ik de beelden van mijn eigen castingvideo’s terugzie.’

Door de hele stad hangen nu posters met een foto van jou, uit die castingvideo. Dat moet confronterend zijn. Had je niet liever gewild dat er een foto werd gebruikt die níet terugging naar dit pijnlijke moment? 

‘Nee, want ik hou niet van aandacht. Met deze film wilde ik absoluut niet in de spotlights staan. En ik wil dus ook zeker niet weer door te veel mensen herkend worden. Ik ben erg gesteld op mijn privacy.’ 

Het leven is bij uitstek tegenstrijdig, en ik ook

Toch is er zojuist een intieme film gemaakt over jouw leven. Het is een vrij spectaculair verhaal. Hoe voel je je daarover?

‘Enerzijds ben ik extreem gesloten, en alles wat in de film naar voren komt is in feite heel privé. Maar ik heb besloten dat als het ook maar voor één persoon iets van troost zou kunnen bieden, het het waard is. Bovendien is dit een documentaire. Ik wil dat het echte verhaal verteld wordt. Dit is hoe het leven eruitziet. En ik waardeer de ironie tussen mijn gesloten persoonlijkheid en wat er in de film wordt vertoond. Het leven is bij uitstek tegenstrijdig, en ik ook.’ 

 
Wat was je eerste reactie toen regisseurs Kristina Lindström en Kristian Petri 
je vertelden over hun plan om een film over jouw leven te maken? 

‘Kristian vroeg me in eerste instantie of hij een ‘portret’ van me mocht schieten. Wat is je eerste gedachte bij het woord ‘portret’? Je denkt aan iets kleins: tien of vijftien minuutjes op een of andere obscure kunstzender. Langzaam maar zeker werd duidelijk dat het allemaal veel groter zou worden. Als Kristian aan het begin had gezegd: ik wil een lange documentaire over je maken, dan had ik gezegd: wacht even, dat weet ik nog niet. En ik had nog wat andere voorwaarden, maar dat doet er niet zoveel toe.’

Kwamen die andere voorwaarden nog wel naar voren tijdens het filmen?

‘Toen me duidelijk werd hoe groot het project werd, gaf ik aan dat ik niet geïnteresseerd was in aandacht. Het enige dat ik ervoor wilde was geld. Cynisch of niet, zo ging het. Ik wilde ervoor betaald worden. Al zei ik het misschien niet zó hard.’ 

Muziek en religie definiëren wat ik ben en hoe ik in het leven sta

En voelde je je ook niet begaan met het onderwerp? Gezien de boodschap? 

‘Niet zo erg. De boodschap die mensen erin lezen is uit zichzelf gegroeid. Daar hadden wij geen controle over. Ik in ieder geval niet. Ik deed gewoon wat mij gezegd werd.’ 

Voelde het zo? Alsof jij geen controle had over het maakproces?

‘Nou ja, ik had wel wat ideeën. Ik wilde wat beelden waarin ik muziek maakte. Ze vonden dat wel een goed idee, maar het kwam er steeds niet van. Dat zit er nu helaas niet echt in. Eigenlijk wilde ik twee dingen die belangrijk voor mij zijn graag in de film: muziek en religie. Daar draait mijn hele leven om.’ 

Dus deze aspecten hadden een completer beeld van jou geschetst?

‘Ja, absoluut. Muziek en religie definiëren wat ik ben, hoe ik me gedraag, hoe ik in het leven sta, hoe ik naar dingen kijk.’ 

Als antwoord op de vraag waar de film over ging antwoordde je ‘over mij’, maar het klinkt alsof bepaalde aspecten van jou naar de achtergrond zijn verschoven omdat ze minder goed passen in een verhaal dat eigenlijk gaat over de verschrikkelijke impact die de entertainmentindustrie op mensen kan hebben. Misschien is het meer een film over dat fenomeen, dan echt een portret van jou. Hoe had de film eruit gezien als jij hem had gemaakt?

‘Ja, daar ben ik het eigenlijk wel mee eens. Als het over mij was gegaan, dan had ik willen vertellen hoe schoonheid verder gaat dan slechts een fysiek voorkomen. Door mijn geloof heb ik geleerd om overal schoonheid in te zien. En het heeft me mijzelf beter leren kennen. Mijn hele leven ben ik op zoek geweest naar de zin van het leven. Ik dwong mezelf tot filosofische acrobatiek, maar het bleef leeg voor me. In religie vond ik eindelijk de verklaringen waar ik naar zocht. En dan heb ik het niet over een klassieke religie met tradities en gebruiken en mythes en verhalen. Het is geen dramatische religie, het is gewoon heel alledaags.’  

‘De hele dag door voer ik gesprekken met mezelf, in de vorm van gebeden. Ik richt me dan tot de versie van mij die niet besmet is met aardse ongemakken. Zo houd ik mezelf op de been. Ja, op die momenten weet ik wie ik echt ben.’